نصب صاعقه گير : چنانچه یادداشت هایی که تاکنون در خصوص خسارت های احتمالی حاصل از برخورد صاعقه با یک ساختمان را مطالعه نموده باشید ، تصدیق می کنید که این پدیده های طبیعی غافل‌گیرانه‌تر از آنچه که فکرش را می کنیم به موجودات زنده ضربه زده و در صورت اصابت با یک انسان یا محیط زیست وی ، به مرگ یا تخریب آن فضا منجر می شود ؛ در نتیجه اینکه طبیعیست که عده ای نگران آسیب های بالقوه آن شده و در پی راه حلی برای کنترل و تقلیل این عوامل می روند .

حال سوالاتی که مطرح می شود این است که دقیقاً چرا ساختمان ها به نصب صاعقه گير نیاز دارند ؟ آیا صاعقه‌ها برای همه ساختمان ها با هر ویژگی و ساخته شده در هر شهری خطرساز است ؟ آیا قانونی نصب برقگیرها را الزامی کرده است ؟ رایج ترین مدل های برقگیرها کدام بوده، چه افراد یا مجموعه هایی مجری طرح های ساخت آن‌ها می باشند و نهایتاً نصب صاعقه گير به چه طریقی انجام می پذیرد !

برای یافتن پاسخ این سوالات با ما همراه باشید!

چرا ساختمان ها به صاعقه گیر احتیاج دارند؟

در مبحثی که حول ارتینگ ساختمان داشتیم ، بیان کردیم که وقتی جریان برق به یک جسم رسانا متصل می شود ، در مسیر آن شارش کرده و از سوی دیگر آن خارج می شود . بنا به همین اصل ساده و ابتدایی علمی ، سازوکارهای فراوانی (از جمله میله های ساخته بنجامین فرانکلین ، قفس فارادی و برقگیر های الکتریکی) تعریف شده اند که  با قرارگیری در بلندترین قسمت یک بنا ، صاعقه های مذکور را گرفته و مانع از برخورد مستقیم آن ها با ساختمان مورد نظر می شدند .

در همین رابطه فرض کنید که جای سازوکارهای مذکور خالی بوده و رعد و برق مستقیماً به خود ساختمان برخورد می کرد . با توجه به اینکه این پدیده طبیعی به قسمت هایی نارسانا مانند دیوارها، سقف، کف ، وسایل غیر فلزی و … برخورد کرده و با قدرت، شدت و سرعت بسیار زیاد خود از مقاومت آن ها عبور می کند ، موجب تخریب و یا آتش سوزی در آن ها می شود ؛ یعنی دقیقاً همان عواملی که بلای جان سازه های ساخت دست انسان از کلبه های چوبی تا آسمان خراش های چند ده طبقه بوده و مقدمات اختراع سرج ارسترهای مختلف را به وجود آورد .

آیا وجود صاعقه گیر برای همه ساختمان ها لازم است ؟

در بدو پاسخ به این سوال باید گفت که وجود این پدیده در همه سازه های و همه مناطق الزامی نبوده و عملاً نیازی به وجود آن نیست . سازمان نظام مهندسی به منظور مشخص نمودن ساختمان هایی که ملزم به استفاده از این سازوکار هستند بیان داشته است که سازه هایی با ارتفاع 60 متر و بیشتر به سامانه های صاعقه گیر نیازمندند .

از این گذشته شرایطی جغرافیایی و جوی هر سازه نیز در الزامی بودن یا نبودن این سامانه نیز بی تأثیر نیست . به عنوان مثال در شهرهایی با میانگین روزهای ابری یا میزان بارندگی بیشتر احتمال صاعقه زدگی بیشتر است ، در نتیجه اینکه در برخی از آن ها برپایی این سامانه الزامیست . ارتفاع شهر یا اختلاف سطح آن از دریا و نزدیکی به کوه نیز از دیگر عواملیست که به وجود صاعقه گیرها را ضروری می سازد .

انواع صاعقه‌گیرها

در نهایت لازم به ذکر است که محصولات فوق جملگی از زیر گروه صاعقه گیرهای پسیو یا غیر فعال هستند ؛ لذا می توان حدس زد که نوع فعالی هم وجود دارد . صاعقه گیرهای اکتیو یا فعال هم که دارای مدل های اتمی، یونیزه کننده هوا و الکترونیکی هستند ، سامانه هایی می باشند که به جای انتظار برای برخورد صاعقه با آن ها ، از روی تغییرات جوی و سنسورهای مختلف پیش از برخورد آذرخش متوجه آن شده ، به استقبالشان رفته و شرایط را به نحوی ایده آل برای جذب آن فراهم می کنند .