ارزیابی میزان خطر صاعقه : می دانیم که صاعقه‌ها به عنوان ماحصل برخورد ابرهای ناهمنام به یکدیگر، دارای باری منفی نسبت به زمین می باشند که در صورت داشتن فاصله ای مناسب نسبت به آن، سطح زمین را به عنوان قطبی مثبت در نظر گرفته و بار اضافه تولید شده را به سمت آن روانه می کنند .
در همین رابطه گاه صاعقه های برخورد کرده با زمین (به ویژه رعد پیشگامی که به کوبه آذرخش معروف است) دارای آنچنان قدرتیست که هیچ سیستم الکترونیکی روی زمین قادر به مقاومت در برابر آن نبوده و در بهترین حالت با اختلال و سوختگی و در بدترین حالت با انفجار و آتش سوزی با آن مواجه می شوند . آسیب رساندن به نیروی انسانی، تجهیزات الکتریکی و ارتباطی، ایجاد خطا در نحوه انتقال اطلاعات و از کار افتادگی دستگاه‌ها را می توان اصلی ترین پیامدهای برخورد صاعقه با سمامانه های مذکور دانست.
با همین استدلال همه افراد و مجموعه های فعال در این حوزه در پی آنند که نخست احتمال برخورد این پدیده طبیعی با سازه تحت محافظت خود را کاهش داده و سپس با کمک راهکارهایی مانند استفاده از سرج ارستر و صاعقه گیر الکترونیکی این حجم از انرژی را کنترل و هدایت کرده و بدین واسطه خسارت های آن را تعدیل نمایند .
با عنایت به این توضیحات، نخستین گام برای ارزیابی میزان خطر صاعقه و تعریف روشی که بتوان با آن مقابله کرد این است که چه عواملی در جذب و میزان خسارت های وارد آمده توسط این پدیده مؤثرند؟
ارزيابی ميزان خطر صاعقه
در تخمین احتمال برخورد صاعقه با یک سازه عوامل متعددی دخیلند که در این بخش به شش مورد از مهمترین‌های آن‌ها می پردازیم:
نوع بنا
پر واضح است که ساختار یک خانه مسکونی با یک کارخانه یا برجی اداری با یک مرکز خرید بزرگ شبیه یکدیگر نمی باشد . در همین رابطه از نوع وسایل و تجهیزاتی که درون هریک وجود داشته (مثلاً وجود سازه های نوک تیز و فلزی که احتمال برخورد رعد و برق با آن ها بیشتر است) گرفته تا نوع معماری آن ها از جمله عواملی هستند که سبب می شود تا یک بنا بیشتر مورد پذیرش صاعقه قرار گیرد .
مصالح سازه
زمانی که جریان برق به یک پدیده متصل می شود، در صورت رسانا بودن جسم این جریان عبور کرده و در صورت غیر رسانا بودن در همان نقطه به دام می افتد . با نظر به اینکه زیادی این جریان در هر دو مورد خطرناک بوده و ممکن است به برق گرفتگی افراد، آسیب دیدن تجهیزات و همچنین انفجار و آتش سوزی ختم شود، انتخاب درست آن ها، استفاده متناسب از مصالح، بهره‌مندی از موارد کم خطر و برپایی شبکه هایی برای هدایت این بار اضافی اجتناب ناپذیر می باشد .
در این بخش توجه به فلزی یا بتنی بودن اسکلت بنا، وجود یا فقدان سقف هایی فلزی و نوع مصالح بکار رفته در سطوح عمودی از اهمیت زیادی برخوردار است .
ارتفاع ساختمان
هرچه یک سازه بلندتر بوده یا بواسطه قرار گیری روی یک تپه یا کوهپایه به آسمان نزدیکتر باشد، احتمال برخورد صاعقه با آن بیشتر است .
وضعیت زمین زیربنا
به عنوان عامل بعدی در ارزیابی میزان خطر صاعقه گاهی جنس زمین زیر یک سازه نیز در ارزیابی میزان خطر صاعقه موثر است . به عنوان مثال اینکه سازه روی یک زمین مسطح بنا شود یا تپه ماهوری کوهستانی می تواند در میزان پذیرش و نحوه دفع صاعقه تأثرگذار باشد .
میزان رعد و برق در منطقه
چنانچه دو ساختمان در شرایطی کاملاً مشابه در دو نقطه مختلف ساخته شوند، می توان ادعا کرد که نمونه قرار گرفته در جوی ملتهب و دارای بارندگی و رعد و برق های بیشتر ، با چالش های بیشتری نیز سر و کار دارد .
محتویات ملک
به طور کلی محتوای یک ساختمان به خودی خود تأثیری در نحوه و میزان برخورد صاعقه ندارد اما ممکن است در میزان حساسیت، خسارات جانبی و نوع محافظت از آن مؤثر باشد . به عنوان مثال نحوه مراقبت از اشیائی که در یک موزه نگهداری شده ، انباری که حاوی پارچه و پنبه بوده یا دیتا بیس‌هایی که اطلاعاتی مهم را در خود نگه می دارند با طریقه حراست از انبار خودروهای اوراقی یکی نمی باشد .
در پایان گفتنیست که شما می توانید برای مشاهده روابط و فرمول های محاسبه ارزیابی میزان خطر صاعقه ، قسمت دوم این یادداشت را نیز مطالعه نمایید .
