مزایا و معایب صاعقه گیر الکترونیکی : همه پدیدههای ساخت دست بشر که در زندگی او مورد استفاده قرار میگیرند، در یک زمان واحد هم دارای مزیتهایی بوده و هم معایبی دارند که میزان برتری و استیلای هریک بر دیگر مشخص میکند که آن پدیده محصولی مفید و کاربردی بوده یا سازوکاری مضر و آسیبرسان است .
به عنوان مثال زمانی که به روند مداوای بیماران با داروهای مختلف نگاه میکنیم، به وضوح در توضیحات این مواد خوراکی انواع و اقسام پیامدهای نامطلوب جسمانی را میبینیم، اما از آنجایی که سود مصرف آن زیاد بوده و یا عامل نامطلوبی که از ما دور میکند بسیار بزرگ و خطرناکتر از موارد مذکور است، در نتیجه با آغوش باز آن را پذیرفته و با قبول اثرات منفیش آن را مصرف میکنیم .
در حوزه صنعت نیز از این مثالها به وفور یافت میشود! به عنوان مثال دستگاهی در یک خط تولید قریب به نیم قرن است که مشغول به کار بوده و عملاًبازدهی زیر 10% دارد، اما به دلیل اینکه جایگزینی آن بسیار هزینهزا بوده، مواد مصرفی، سوخت یا نیروی محرکه آن به راحتی تأمین شده و خروجیهای ناموزون آن را میتوان بازیافت کرد، هنوز هم مورد استفاده قرار میگیرد که این خود مثالی از رجحان مزایای استفاده از یک محصول به معایب آن است .
با گذر از این توضیحات باید گفت که صاعقهگیرها نیز دارای چنین شرایطی هستند! اگرچه تعداد و اهمیت مزایای و معایب آنها با یکدیگر قابل مقایسه نبوده و معایب آن در هیچ شرایطی قدرت تأثیرگذاری بر روی فواید استفاده از این محصولات را ندارد، اما باز هم میتوان گفت که نقاط ضعفی در آنها یافت میشود که در ادامه به بررسی مهمترین آنها خواهیم پرداخت:
مزایا و معایب صاعقه گیر الکترونیکی
میدانیم که صاعقهگیرهای الکترونیکی محصولاتی هستند که قادر به جذب صاعقه و نشاندن آنها در نقطه مشخصی میباشند . سازوکار این محصولات بدین ترتیب است که با افزایش محتوای الکتریکی اتمسفر که به ناگاه پیش از رعد و برق افزایش مییابد، انرژی موجود در جو توسط این دستگاه جمعآوری و توسط واحد جرقهزن تخلیه میشود که این یونیزه کردن موجب اصابت رعد و برق به جایی در فضا و دورتر از سازه تحت حفاظت میشود .
با توجه به این سازوکار از مهمترین مزایای استفاده از این محصول میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
مزایای استفاده از صاعقهگیر الکترونیکی
پوشش فضایی بیشتر در مقایسه با صاعقهگیرهای غیر فعال
در صاعقهگیرهای غیر فعال، چند میله فرانکلینی یا یک قفس فارادی برای محافظت از یک سازه استفاده شده که محل قرار گیریشان با محاسبه شانس برخورد رعد و برق با هر نقطه یا شناسایی نواحی پرخطر تعیین شده است . این بدان معناست که ممکن است صاعقه با نقاطی خارج از محدوده تحت حفاظت برخورد کند . در نتیجه برای اینکه نقاط بیشتری را پوشش دهیم باید هزینه بیشتری کرده و نقاط گستردهتری را به این سامانه تجهیز کنیم .
این در حالیست که صاعقهگیرهای اکتیو، به جای اینکه تابعی از رفتار رعد و برق باشند، آن را مطیع خود کرده و شرایط را برای اصابت آن با محل مورد نظرشان تغییر میدهند ؛ پس میتوان ادعا کرد که یکی از مزایای استفاده از این محصولات افزایش شعاع محافظت و پوشش فضایی بیشتر است .
عملکرد سریع در مزایا و معایب صاعقه گیر الکترونیکی
صاعقهگیرهای اکتیو با باردار شدن جو پیش از وقوع رعد و برق کار خود را آغاز میکنند، در نتیجه فعالیت آنها به این پدیده طبیعی بستگی دارد . از آنجایی که این محصولات دقیقاً چند لحظه پیش از وقوع رعد و برق محیط اطراف خود را باردار میکنند، میتوان سرعت عمل آن را با سرعت برق مذکور یکی دانست .
امکان خروجی گرفتن از عملکرد صاعقهگیر
در نمونههای کلاسیکتر این محصولات، نصب صاعقه گير تنها وظیفه حراست از یک سازه در برابر صاعقه را بر عهده داشت، حال اینکه نمونههای امروزی علاوه بر حفظ سمت، قادر به ثبت آمار اصایت صاعقه نیز میباشند که اطلاعات آن در سطوح مختلف مورد استفاده قرار خواهد گرفت .
از سویی دیگر امکان تست این محصولات سبب میشود تا ریسک آزمودن آنها در شرایط واقعی را نپذیرفته و بتوانیم در روزهای آرام و بدون چالش نیز عملکرد آنها را بسنجیم .
نصب و جمعآوری آسان
گاهی لازم است تا به منظور انجام یک پروژه در منطقهای پر صاعقه برای مدت کوتاهی سایت خود را بنا کنیم . با توجه به خطرات احتمالی که موجب آسیب دیدن افراد، تجهیزات و سازههای موجود میشود استفاده از ارتينگ ساختمان و یک صاعقهگیر الزامیست! در همین رابطه و به عنوان یکی دیگر از مزایای استفاده از برقگیرهای اکتیو میتوان به سرعت بالای نصب و جمع آوری آنها اشاره کرد .
معایب استفاده از صاعقهگیر الکترونیکی
این عوامل را نمیتوان معایبی صد درصدی دانست، چرا که اولاً برای بسیاری از کاربران اصلاً مهم نبوده یا دیده نمیشود و ثانیاً تاثیر چندانی در نتیجه کار ندارند، اما به دلیل اینکه در مقایسه با نمونههای پسیو خروجی بهتری را به کاربر خود نمیدهند به عنوان معایب این محصولات لحاظ میشوند .
در همین رابطه میتوان به عدم امکان پوشاندن صاعقهگیرهای شاخکی در مقایسه با نمونههای گپی با فلزات سخت ، مقاوم، ضد رنگ و یکپارچه به عنوان معایب آنها اشاره کرد . همانطور که میبینیم این عیب به همه برقگیرهای اکتیو وارد نبوده و به دلیل اینکه پایداری و طول عمر این محصول را در شرایط مختلف آب و هوایی کم میکند مورد نکوهش قرار میگیرد .
از دیگر معایب برقگیرهای شاخکی در مزایا و معایب صاعقه گیر الکترونیکی نیز میتوان به قرارگیری عایق دی الکتریک دستگاه در جلد خارجی و در قسمت فوقانی آن اشاره کرد که موجب کاهش طول عمر دستگاه می شود.