کلاس سرج ارستر : از مطالب قبلی به یاد داریم که سرج ارسترها تجهیزاتی برای مقابله با نوسانات شدید و ناگهانی برق بودند که به منظور جلوگیری از ورود آسیب به سیستم، در یک سامانه قرار می گرفتند . سرج ارسترها که در حالت عادی مقاومتی از خود نداشته و حضور و عدم حضورشان تفاوتی در کارکرد یک مدار (همانند مسیرهای مدار باز) ایجاد نمی کند ، بواسطه حس کردن نخستین اختلاف پتانسیل در دو سر خود به صورت مسیری بسته عمل کرده و به کنترل ، تعدیل و تخلیه جریان های سرج می پردازد .

در همین رابطه این وسیله پس از تشخیص مقدار اضافه بار ، آن را به نول یا زمین انتقال داده و بدین ترتیب مانع از ورود جریان قدرتمند و آسیب‌رسان به سخت افزارهای متصل به این شبکه برقی می شود .

 کلاس سرج ارستر

کاربرد یک سرج ارستر به خوبی نمایان است ، تخلیه سرج یا فدا کردن خود در راه حراست از مدار ! اما همانطور که می توان حدس زد تفاوت عملکرد و ساختار محصولاتی که سرج ارسترها از آن ها حراست می کنند به ایجاد تفاوت بین سرج ارسترهای مخصوص آن ها منجر می شود .

در همین رابطه این محصولات در چند شاخه اصلی تولید و عرضه می شوند که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت :

سرج ارستر کلاس ۱ یا کلاس B

صاعقه به عنوان پدیده ای طبیعی ، همانطور که نویدبخش بارش باران و نزولات آسمانیست ، می تواند در اثر برخورد با یک ساختمان به شدت آسیب‌رسان بوده و به آتش‌سوزی این بنا منجر شود . در همین رابطه آسمان خراش ها ، برج های بلند ، ساختمان هایی که در ارتفاعات قرار داشته و سازه هایی که در مناطق پر باران (پر رعد و پر) ساخته می شوند ملزم به داشتن سامانه های سرج ارستر می باشد .

از این گذشته گاهی ساختمان هایی با داشتن کابل های هوایی که در معرض برخورد مستقیم صاعقه قرار داشته ، برخی از آن ها که دارای آنتن های یونیزه صاعقه گیر بوده و نهایتاً مراکزی با دکل های مخابراتی (مراکز رادیویی) نیز اهداف دیگری هستند که با ضریب بالاتری صاعقه به آن ها برخورد می کند .

با توجه به اینکه نقطه اشتراک همه این سازه ها قرار داشتن در معرض برخورد رعد و برق بوده و سخت افزارهای آن ها بواسطه القای این میزان از انرژی الکتریکی آسیب می بینند ، سرج ارسترهای کلاس ۱ یا B مخصوص آن ها طراحی شده است .

سرج ارسترهای کلاس 1 یا B به منظور حفاظت از تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی در برابر اضافه ولتاژ صاعقه در سیستم های فشار ضعیف به کار می روند .

• این قطعات در تابلو برق اصلی (که در ورودی ساختمان قرار گرفته) نصب می شوند .
• با قرارگیری بعد از کلید اصلی تابلو به صورت موازی با کابل ها بسته می شوند .
• در صورت وجود فاصله ای بیش از 10 متر میان این تابلو و تابلوی بعدی ، نیازمند استفاده از یک سرج ارستر کلاس 2 با انرژی هماهنگ در نقطه دوم هستیم .

سرج ارستر کلاس 2 یا کلاس C

همانطور که از نام این دسته می توان فهمید ، این نوع از سرج ارسترها در لایه دوم امنیتی محافظت از تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی قرار دارند .  سرژ ارسترهای کلاس  C که وظیفه حفاظت از تجهیزات برقی به هنگام القای ولتاژهای ناگهانی و شدید ناشی از تشعشعات میدان مغناطیسی صاعقه و سوییچینگ را بر عهده دارند ، عموماً در ساختمان هایی فاقد صاعقه‌گیر یا سازه هایی بدون کابل زمینی که احتمال برخورد صاعقه با آن ها بسیار کم است دیده می شوند .

• این محصولات به صورت موازی به تابلوهای برق متصل می شوند .
• هم در تابلوهای فرعی و هم در تابلوهای اصلی بکار می روند .
• همانطور که پیشتر گفته شد در صورتی که فاصله دو تابلو بیش از 10 متر باشد ، وجود یکی از آن ها که با سرج ارستر لایه قبلی از نظر انرژی هماهنگ شده باشد لازم است .

سرج ارسترهای کلاس ۱+۲ یا B+C

از این ترکیب به منظور حفاظت از تجهیزات الکترونیکی در برابر اضافه ولتاژهای ناشی از صاعقه و سوئیچینگ استفاده می شود ، با این تفاوت که در اماکن یا سایت هایی که کوچک بوده ، فاصله بین دو تابلوی آن کمتر از 10 متر باشد ، نیازمند نصب سرج ارستر در تابلو برق مشابه باشیم و به طور کلی فاصله بین سرج ارسترها کم باشد از این محصولات استفاده می کنیم .

• در ساختمان هایی مجهز به صاعقه گیر ، این ترکیب در لایه های نخستین حفاظتی جای دارد .

سرج ارستر کلاس 3 یا کلاس D

گاهی اوقات سرج ارسترهای کلاس 1 و 2 از پس کنترل تغییر ولتاژهای ناگهانی برنیامده و برای حفاظت از یک سامانه برقی کافی نیستند ! در مواردی از تجهیزاتی حساس حراست می کنیم ، زمان‌هایی وجود دارد که تهدیدات سرج به طور کامل از بین نرفته و در مواقعی نیازمند حفاظت از تجهیزات مخابراتی یا با ولتاژ پایین هستیم ؛ لذا در همه این موارد نیازمند واسطه ای هستیم که وظیفه تعدیل و کنترل اضافه ولتاژ را بر عهده گرفته و مدار مورد نظر را از خسارات احتمالی دور نگه دارد .

وقتی با یکی از شرایط فوق الذکر روبرو می شویم سرج ارسترهای کلاس 3 وارد عمل شده و به عنوان آخرین لایه تدافعی – با وجود ظرفیت کمتر خود در تحمل انرژی– از تجهیزات مورد نظر در برابر اضافه ولتاژهای ناشی از سرج محافظت می کنند.

• این محصولات در نزدیکی وسیله تحت حفاظت ، به صورت سری و موازی بسته می شود .

سرج ارسترهای انتقال داده

در دنیایی که از ساده‌ترین داده های شخصی افراد تا مهمترین اطلاعات یک کشور یا اتحادیه در فرمت های دیجیتالی و کامپیوتری ذخیره می‌شوند ، عجیب نیست که حراست از سامانه های مذکور تا این حد مهم بوده و به طراحی سرج ارستری مخصوص ختم شود .

با توجه به اینکه اطلاعات مورد نظر باید توسط کاربران مختلف با سرعتی زیاد مورد استفاده قرار گیرند ، محدود کردن دسترسی به آن ها نیز راهکار ایده آلی به نظر نمی رسد ، در نتیجه نیازمند استفاده از واسطه هایی برای حفاظت از این محتویات ارزشمند در برابر تهدیدات فیزیکی – به طور مشخص سرج های بسیار خطرناک که در قالب کوپلینگ گالوانیزه، خازنی یا القایی در کابل به وجود آمده و باعث از بین رفتن داده های دیجیتالی می شود – هستیم ، واسطه هایی به نام سرج ارسترهای دیتا یا انتقال داده !

در نهایت گفتنیست که این محصولات بسیار اثربخش و مهم که در فروشگاه مجموعه اکسین رعد قابل تهیه می باشند ، وظیفه حراست از سیستم های مخابراتی ، اعلام حریق ، انتقال داده ، دوربین های مدار بسته و دستگاه های اندازه گیری در برابر صاعقه و دیگر سرج های پرتکرار را بر عهده دارند .