چاه ارت : اهمیت وجود سامانه ارتینگ و برق‌گیرهایی که به جذب، هدایت و دفع صاعقه‌ها می‌پردازند بر شخصی پوشیده نیست، به ویژه در سازه‌های بلندی که نوک آن‌ها در فاصله کمی از ابرها وجود داشته و همواره هدف‌های خوبی برای برخورد صاعقه هستند . این در حالیست ماهیت عموماً تجاری این برج‌ها ایجاب می‌کند که حتی با وجود عدم تهدیدهای فیزیکی و آسیب پذیری کم در برابر صاعقه، اطلاعات موجود روی صدها سیستم کامپیوتری آن‌ها توسط سامانه‌های محافظتی مورد حراست و پشتیبانی قرار گیرند .
انواع سیستم‌های چاه ارت
به طور کلی دو روش اصلی برای برپایی سیستم‌های ارتینگ وجود دارد، نخست ارت حفاظتی و دیگری اتصال زمین الکتریکی! در خصوص مورد اول باید گفت که هدف از بکارگیری این روش تأمین امنیت افرادیست که با تجهیزات برقی کار می‌کنند. با گذر از صاعقه‌گیرها که به تفصیل در خصوص آن‌ها سخن گفته‌ایم، در اینباره که کمابیش هریک از ما آن را تجربه کرده‌ایم، گاهی وسیله‌ای برقی مانند گاز، یخچال یا ماشین لباسشویی دارای بار کمی هستند که پس از دست زدن به آن‌ها، این برق وارد بدن ما می‌شود .
این بار اضافه که در حقیقت ناشی از نشت جریان روی بدنه فلزی محصولات کاربر خود می‌باشد، چنانچه افزایش داشته و در بلند مدت به همین ترتیب تولید شود باعث بروز عیب و ایراداتی در سازوکار دستگاه شده و می‌تواند به برق گرفتگی شدیدتری منجر شود . در نتیجه استفاده از سیم اتصال به زمین برای تخلیه این بار ضروریست .
در تکمیل توضیحات فوق لازم به ذکر است که انسان را وقتی برق می‌گیرد که جریان الکتریکی از بدن آن عبور کند! با توجه به اینکه انسان‌ها با توجه به جنسیت، جثه، آمادگی بدنی و … خود دارای مقاومتی 2500 تا 5000 اهمی هستند و از سویی دیگر مقاومت اتصال به زمین بسیار ناچیز است (زیر 2 اهم) ، این جریان ترجیح می‌دهد تا مسیر کم مقاومت‌تر را پیموده و بدین ترتیب بار اضافه خود را تخلیه کند .
در خصوص ارتينگ ساختمان نیز باید گفت که هدف از بکارگیری آن تصحیح عملکرد دستگاه‌های الکتریکیست! به عنوان مثال اگر مرکز ستاره ترانسفورماتور و ژنراتور در پست و نیروگاه‌های برق به زمین متصل نشوند، یک سیم هادی و برگشتی در مدار وجود ندارد ، به همین منظور سیم ارت نقشی اساسی در این سامانه و برای حفظ سلامتی انسان‌ها ایفا می‌کند!
چاه‌های عمقی و سطحی
در یک تقسیم‌بندی دیگر می‌توان این چاه‌ها را در دو دسته عمقی و سطحی تعریف کرد . در موارد عمقی که می‌توان آن را نمونه رایج‌تر دانست، چاهی در راستای عمود به زمین حفر شده و تجهیزات هدایتگر در عمق آن قرار می‌گیرند، حال اینکه در نمونه‌های سطحی که معمولاً در زمین‌هایی با عدم امکان نفوذ به زمین دیده می‌شوند (یا مواردی که همان خاک‌های سطحی دارای ویژگی‌های لازم برای انتقال این جریان باشد) کمتر از یک متر (مثلاً 80 سانتیمتر) در خاک نفوذ خواهیم کرد .
در پایان این بخش لازم به ذکر است که برای حفر یک چاه سطحی لازم است تا فضایی حداقلی در اطراف سایت وجود داشته باشد . لازم است تا چاه از سطح دریا پایین‌تر بوده، در اطراف سایت اندکی پستی و بلندی وجود داشته و فاصله بین بین دکل و سایت زیاد باشد .
چاه ارت منازل مسکونی
با عنایت به این توضیحات گاه ساختمانی که از آن صحبت می‌کنیم نه بسیار بلند بوده که در معرض خطر قرار داشته باشد و نه اداری – تجاریست که آسیب دیدن اطلاعات بایونری آن دردسرساز و هزینه زا شود، بلکه خانه‌ای مسکونیست که ساکنین آن به افزایش مقاومت خانه خود در برابر عوامل خارجی اهمیت می‌دهند .
چنین خانه‌هایی که ممکن است در شهری باران خیز و دارای صاعقه‌های فراوان یا دامنه کوه بنا شده باشند، نیازمند بخش‌های یک سیستم اتصال به زمین هستند که چاه ارت نیز بخش از آن است .
همانطور که می‌دانیم و به آن اشاره شد مهمترین فایده استفاده از این سامانه حفظ جان انسان و تجهیزات الکتریکی در برابر بارهای اضافیست! این سامانه‌ها شرایط ایده‌آلی را برای فعالیت و انجام کار انجام داده و از ولتاژ تماس جلوگیری می‌کنند .
در همین رابطه قصد داریم تا در ادامه در خصوص چاه ارت منازل مسکونی و ویژگی‌های آن مطالبی را تقدیم حضورتان کنیم ، پس با ما همراه باشید :
ویژگی ارت ساختمان‌های مسکونی
می‌دانیم که چاه‌های ارت حفره‌هایی افقی با عمق زیاد هستند که به منظور دفع برق حاصل از اصابت صاعقه با یک بنا مورد استفاده قرار می‌گیرند. کندن این چاه‌ها در عمق به اندازه‌ای ادامه می‌یابد که به رطوبت نسبی خاک برسیم، پس از آن صفحه‌ای مسی را که به کابلی از این جنس جوش خورده است (همان کابلی که به تابلوی تست باکس متصل بوده و انتهای نصب صاعقه گير و سرج ارستر هاست) را به نحوی عمودی که بیشترین درگیری و تماس را با خاک مذکور داشته باشد در آن قرار می‌دهیم .
در ادامه لازم به ذکر است که اطراف این صفحه با مواد بنتونیت و دیگر محصولاتی که به کاهش مقاومت سامانه مذکور و به صفر رساندن پتانسیل مدار الکتریکی منجر شده و انتقال نیرو را با سهولت بیشتری انجام دهد پر می‌کنیم . این نوع سامانه ارتینگ مناسب منازل و ساختمان‌های مسکونی بوده و همچنین مناسب ساختمان‌هایی با زیر بنای 1500 متر می‌باشد .
چاه حفر شده معمولاً قطری کمتر از یک متر داشته و با توجه به جنس خاک از 4 (مثلاً در جنوب تهران) تا 6 متر (در شمال تهران) حفر می‌شوند .
